Nalatenschap regelen: wie regelt de formaliteiten omtrent de erfenis?

Als je de erfenis afhandelt en verdeelt, kom je met verschillende partijen in aanraking. Denk bijvoorbeeld aan een notaris of aan een bewindvoerder. Zijn er geen erfgenamen opgenomen in het testament? Dan bepaalt de overheid hoe de erfenis wordt verdeeld. In dit artikel ontdek je alles over de rol van de verschillende partijen bij het regelen van de erfenis.

De notaris

De notaris is verantwoordelijk voor de notariële akte waarin alle afspraken tussen de betrokken partijen worden vastgelegd. Ook voor het opstellen van een testament kun je terecht bij de notaris. Wat kan daar zoal in staan? Je wensen voor de uitvaart, wie je erfgenamen zijn, hoe je bezittingen moeten worden verdeeld enzovoort. Je kunt ook een executeur aanstellen die je nalatenschap in jouw plaats regelt wanneer je komt te sterven. De notaris bewaart het ondertekende testament in een archief en registreert het in het Centraal Register voor Testamenten of CRT. Hij treedt ook op als onpartijdig adviseur en staat je bij met waardevol advies. Dat kan bijvoorbeeld heel nuttig zijn bij een ingewikkelde nalatenschap of als er bijvoorbeeld ruzie is over de erfenis.

Daarnaast zijn er nog enkele andere belangrijke zaken, die een notaris doet als tijdens het regelen van je erfenis:

• Het stopzetten van verzekeringen.

• Een verklaring van erfrecht of een verklaring van executie afgeven.

• Aangifte voor de erfbelasting doen.

• Het geldverkeer en de uitkering aan de erfgenamen regelen.

Lees hier meer over de rol van een notaris vóór en na het overlijden.

Executeur

Als iemand in je nabije omgeving sterft, moet je enorm veel regelen. Helaas gaat het ook gepaard met administratieve rompslomp, zoals het vereffenen van de schulden en de verdeling van de erfenis. Weet dat je er niet alleen voor staat. Je kunt hiervoor een executeur of testamentuitvoerder aanstellen, die alle formaliteiten omtrent de erfenis in jouw naam opvolgt en regelt. Het kan ook zijn dat je zelf ziek bent en je einde nabij is. Dan kan het een zekere gemoedsrust geven, om je erfenis te regelen vóór je overlijden. Ook dan kan het waardevol zijn om een executeur aan te wijzen in je testament.

Een bewindvoerder

Wil je graag de volledige controle over jouw erfenis − om welke reden dan ook − houden? Dan kun je ook een bewindvoerder onder de arm nemen. Net zoals een executeur mag een bewindvoerder de goederen van de nalatenschap beheren, met uitsluiting van de erfgenamen. Het bewind is een soort van beschermingsmaatregel waarmee je de controle behoudt over je erfenis of waarmee je je erfgenamen kunt beschermen. Het bewind dient eigenlijk als een soort beschermingsmaatregel waarmee je het geërfde vermogen, of juist jouw erfgenaam/erfgenamen, kunt beschermen. Een bewindvoerder vertegenwoordigt jouw belangen en treedt pas op bij de eigenlijke verdeling van de erfenis. Een executeur of testamentenuitvoerder handelt eerder de administratieve formaliteiten af. 

Wanneer stopt het bewind?

Na de verdeling van de erfenis beheert de bewindvoerder het deel van de erfenis voor de rechthebbenden, als ze dit zelf niet kunnen doen. Denk bijvoorbeeld aan jonge kinderen, aan psychisch kwetsbare mensen of aan mensen met een verstandelijke beperking. Als erflater mag je zelf kiezen wanneer de bewindvoering eindigt. Je hebt ook het recht om te beslissen wanneer je bezittingen worden overgedragen. Veel ouders kiezen er bijvoorbeeld voor om hun erfenis pas vrij te geven als de kinderen meerderjarig zijn of als ze een bepaalde leeftijd hebben bereikt. De rechthebbende kan het bewind wel aanvechten bij de vrederechter. In sommige gevallen kan het bewind dus vroegtijdig worden stopgezet.

De overheid

Zijn er geen wettelijke erfgenamen of is er niemand die erfenis opeist? Dan zal de overheid de erfenis claimen of onder de nabestaanden verdelen. In eerste instantie zullen ze nagaan of er wettelijke erfgenamen zijn en zullen ze die personen proberen op te sporen. Want misschien heb je wel nog ergens verre familie die je niet kent. Duiken er geen wettelijke erfgenamen op? Dan zal de erfenis integraal naar de staat vloeien. Wist je trouwens dat de overheid hier ook successierechten op betaalt? Tegen het hoogste tarief zelfs, voor ‘vreemden’ zoals verre familie en vrienden. Als er dan toch nog nabestaanden boven water komen drijven, kan de erfenis nog worden teruggevorderd en dit tot 30 jaar na het overlijden.