Thanatopraxie: wat is het en hoe werkt het?

Veel nabestaanden willen hun dierbare nog een laatste keer zien na het overlijden. Daarvoor zijn er verschillende methodes om het lichaam tot de uitvaart in goede staat te bewaren. Afscheid nemen van de overledene helpt veel mensen om hun verdriet te verwerken. Een speciale methode om een lichaam tijdelijk te conserveren is thanatopraxie. Hier lees je er meer over!

Wat is thanatopraxie?

Thanatopraxie komt van de Griekse woorden 'thanatos' (dood) en 'praxis' (handeling). Thanatopraxie is een lichte en tijdelijke balseming die het lichaam van een overledene kort bewaart. Thanatopraxie vertraagt het ontbindingsproces en de bacteriegroei, maar ook de lichamelijke veranderingen na het overlijden. Bijvoorbeeld verkleuringen van de huid, lippen en nagels, en het vrijkomen van lichaamsvocht en -geuren. Na de behandeling zijn de verkleuringen van de huid bijna niet meer te zien, heeft de huid een natuurlijke kleur en voelt de overledene niet koud aan. Voor nabestaanden is het belangrijk en prettig om hun dierbare zo opgebaard te zien. Thanatopraxie is een mooie en warme manier van opbaren. 

Thanatopraxie is een alternatief voor de koelplaat. Overweeg thanatopraxie in volgende situaties: 

• als de uitvaart later is, bijvoorbeeld omdat er familie uit het buitenland komt;
• als het lichaam in slechte staat is, bijvoorbeeld door een ziekte;
• als het lichaam veel verwondingen heeft, bijvoorbeeld door een ongeluk;
• als de huid erg verkleurd is.

Hoe gaat het in zijn werk?

Met een kleine snee van enkele centimeters in de hals of lies brengt een thanatopracteur vloeistof in de bloedbaan. Hij of zij masseert het lichaam om de vloeistof goed te verspreiden. Met een klein gaatje in de buik voert hij of zij het bloed, vocht en andere lichaamsvloeistoffen af. Die worden opgevangen in een canister en als medisch afval weggegooid.

De vloeistoffen die de thanatopracteur gebruikt, bestaan uit zouten, olie en een beetje formaline. Die remmen de ontbinding. Als laatste spuit hij of zij holtevloeistof in de borst- en buikholte. Die vloeistof conserveert de organen. Na de behandeling breekt het lichaam de vloeistoffen langzaam af en begint het ontbindingsproces weer. Hoe snel dat gaat, verschilt per persoon.

Formaldehyde of niet?

Je kunt kiezen tussen vloeistoffen met of zonder formaldehyde. Dat hangt af van hoe lang het duurt tot de uitvaart. Is de uitvaart na de wettelijke termijn van zes werkdagen? Dan gebruikt de thanatopracteur meestal een vloeistof met formaldehyde. Was de overledene begaan met het milieu en wil je een groene en duurzame uitvaart? Zeg dat dan tegen de begrafenisondernemer en/of thanatopracteur. Zij gebruiken dan vloeistoffen zonder formaldehyde.

De voordelen van thanatopraxie:

• De overledene voelt niet koud en stijf aan.

• De overledene ziet er beter uit; verkleuringen, geuren en uitdroging verminderen, de huid heeft een natuurlijke kleur en het gezicht krijgt zijn normale vorm terug.

• Je kunt het lichaam opbaren in elke houding die je wilt.

• Thanatopraxie zorgt ervoor dat de overledene tot de begrafenis of crematie mooi blijft.

• Je hoeft de ruimte waar het lichaam ligt niet te koelen, dat is handig als je thuis opbaart. De vloeistoffen die in het lichaam zijn gespoten, houden het ontbindingsproces tegen. 

• Je hebt geen last van het geluid van een koelplaat of airco. 

• Je hebt geen problemen met een natte matras of condens door de koeling.

Wist je dat…

• Thanatopraxie ook kan na orgaandonatie of obductie?

• De behandeling niet meteen na het overlijden hoeft? Thanatopraxie kan uren of zelfs een dag later nog op het lichaam worden toegepast. Meestal is koeling in de tussentijd niet nodig. 

• Niet iedereen zomaar een thanatopraxie behandeling mag doen? In België mag dat alleen door erkende thanatopracteurs. 

• Thanatopraxie ook kan op kinderen?

• De behandeling niet per se in een mortuarium of verzorgingsruimte van een uitvaartcentrum hoeft? Nabestaanden kunnen bijvoorbeeld ook kiezen voor thuis.

• Thanatopraxie door bijna alle uitvaartverzekeringen wordt betaald?

Bron: IBT-BIT, Remco Hol Thanatopraxie & OverledenenZorg, Thanatopraxie Rens de Peijper