Let's go eco

Vandaag de dag houden steeds meer mensen zich bezig met duurzaamheid. Waar vroeger ecologische producten nog wel eens werden geassocieerd met 'geitenwollensokken types', is het tegenwoordig enorm populair. Uit recent onderzoek (2025) van b-open en MarketResponse blijkt dat steeds meer consumenten zich verantwoordelijk voelen om duurzaam te kopen (17%, tegenover 13% in 2024). Het aantal mensen dat vindt dat bedrijven maatschappelijke standpunten moeten innemen, stijgt naar 56% (was 49%). 

Het milieu speelt een steeds belangrijkere rol tijdens ons leven, maar ook erna...

De opmars van de groene uitvaart

Veel mensen vinden duurzaamheid ook belangrijk tijdens de uitvaart. Daardoor zijn ook de mogelijkheden voor het organiseren van een groene uitvaart - ook wel een duurzame of ecologische uitvaart genoemd - flink toegenomen. Maar wat is er eigenlijk zoal mogelijk op het gebied van de groene uitvaart? Het antwoord daarop is eigenlijk heel simpel: veel! Hieronder lichten we een aantal van de vele mogelijkheden toe.

Groen, groener, groenst

Hoewel er heel veel mogelijkheden bestaan op het gebied van de groene uitvaart, zijn hierin wel gradaties te onderscheiden. Zo zal het ene product 'duurzamer' zijn dan het andere product. Hier ontstaan ook regelmatig discussies over, want hoe duurzaam is een kist die helemaal van duurzaam hout gemaakt is, maar waar een bekleding in zit die helemaal niet duurzaam is...Een tip is dan ook om je goed voor te laten lichten als je voor 'echt groen' wilt gaan. 

Opbaren op een duurzame wijze

Een van de eerste dingen die geregeld moet worden als iemand is overleden, is het opbaren. Meestal wordt het lichaam geconserveerd met behulp van koelplaten of met thanatopraxie. Een duurzaam alternatief hiervoor is de Bio Sac 200. Het is een vrij nieuw opbaarproduct dat bestaat uit een of twee zakjes (afhankelijk van het gewicht van de overledene) die op de droge huid van de buik van de overledene, onder de kleding, gelegd worden. In de zakjes zit actieve koolstof en klei. Die nemen de afvalstoffen en gassen uit het lichaam op, waardoor het op een natuurlijke manier geconserveerd wordt. Een ander groen alternatief is het plaatsen van graszoden. Hierbij worden er onder de kist of het bed graszoden gelegd. Deze worden regelmatig besproeid waardoor zij warmte uit de omgeving opnemen en het lichaam van de overledene gekoeld blijft. Bij deze twee methodes is geen elektriciteit voor de koeling nodig waardoor het vriendelijker is voor het milieu.

De invulling van de groene uitvaart

Na het opbaren komt het invullen van de uitvaart aan de orde. Hierbij kun je allerlei groene kanten op. Hieronder lichten we een aantal mogelijkheden toe.

De rouwkaart en condoleanceboek

Wat betreft de rouwkaart kun je kiezen voor duurzaam of gerecycled papier. Wil je dat er helemaal geen papier aan te pas komt? Dan kun je er ook voor kiezen om de kaart digitaal te versturen. Dit geldt ook voor het condoleanceboek. Neem maar eens een kijkje bij de duurzame condoleanceboeken van Metpapier.nl! Daarnaast zijn er ook verschillende online condoleanceregisters, waaronder MOMENT.online. Bij MOMENT.online kun je een eigen persoonlijke in memoriam aanmaken.

Het vervoer

Ook voor wat betreft het rouwvervoer kan er voor een duurzame variant gekozen worden. Tegenwoordig zijn er elektrische rouwauto's, maar er bestaat ook een uitvaart fiets, zoals de Rouwbakfiets, of een loopkoets waarbij je de overledene al fietsend of lopend naar zijn of haar laatste rustplaats kan brengen. Of wat dacht je van een paard met een koets van bijvoorbeeld Stalhouderij Vijfheerenlanden?

De kist of wade

Kisten van gerecycled karton of van onbehandeld hout of wades gemaakt van schapenwol of linnen; het is tegenwoordig allemaal verkrijgbaar. Het aanbod is de afgelopen jaren enorm gegroeid waardoor je ook uit een groot assortiment van ecologische producten kunt kiezen. Kijk maar eens naar de Wilgenmand van Beerenberg of de natuurlijke wades van Koester.

De locatie en de aankleding

Je kunt de gasten voor de uitvaart verzoeken alleen duurzame bloemen mee te nemen, of bloemen uit eigen tuin. Een andere optie is om de gasten te vragen helemaal geen bloemen mee te nemen, maar in plaats daarvan een donatie te doen aan een stichting zoals natuurmonumenten. In plaats van bloemen kun je de locatie ook aankleden met kunstbloemen van De Akelei Zijden Bloemen. Om het plaatje compleet te maken, kun je kiezen voor een duurzame locatie die biologische catering aanbiedt.

Een natuurbegraafplaats of urnengedenkpark

Voor wat betreft de invulling van de groene uitvaart kun je dus vele kanten op, maar ook daarna. Zo ontstaan er steeds meer natuurbegraafplaatsen. Kijk maar eens bij Natuurbegraven Nederland of bij natuurbegraafplaats Zomerlanden. Bij natuurbegraafplaatsen bestaan de begraaffunctie en natuurfunctie naast elkaar. Een natuurbegraafplaats is dus eigenlijk een vrij gebied, waar mensen dagelijks hun wandelingen kunnen maken in de natuur en waar ook mensen begraven liggen zonder dat dit echt heel duidelijk zichtbaar is. Het idee achter natuurbegraven is om alles wat uit de natuur komt weer terug de natuur in te sturen. Bij een natuurgraf is het dan meestal ook niet toegestaan om een grafmonument te plaatsen. In plaats hiervan worden er bijvoorbeeld boomschijven gebruikt om een graf aan te duiden. Ook aan grafversieringen, kleding en grafkisten worden doorgaans eisen gesteld. Niet vergankelijke materialen worden meestal niet toegestaan. Met de inkomsten die de natuurbegraafplaatsen maken worden de huidige natuurbegraafplaatsen en daarmee ook de natuurgebieden onderhouden en verbeterd. Wil je meer weten over natuurbegraven? Lees dan ons artikel 'Alles wat je moet weten over natuurbegraven'.

Is iemand gecremeerd, dan kan er ook gekozen worden voor een urnengedenkpark, zoals Natuurwens. De urn wordt begraven in bossen waarbij duurzaam wordt omgegaan met bos, bodem en grondwater. Ook wordt met jouw bijdrage de instandhouding van het bos ondersteund.

Een duurzame urn of monument

Als je kiest voor natuurbegraven of voor een urnengedenkpark dan kies je automatisch al voor een natuurlijk monument zoals een boomschijf of een bepaalde boom. Mocht je elders begraven worden of wil je liever iets anders doen met de as dan zijn er ook hier diverse groene mogelijkheden. Zoals bijvoorbeeld het planten van een boom. Als het gaat om een grafmonument dan zijn er inmiddels diverse duurzame vormen op de markt. Zo worden stenen grafmonumenten tegenwoordig gerecycled, maar je kunt ook kiezen voor een houten monument of wat te denken van een zwerfkei. Ook qua duurzame urnen valt er genoeg te kiezen. Denk aan urnen gemaakt van hout, klei, wilgentenen of van plantaardige composieten.

Toekomstige ontwikkelingen

Resomeren

Nederland heeft dus veel te bieden als het gaat om de groene uitvaart. En dat wordt alleen maar meer. Een van de dingen die er wellicht aan gaat komen is dat je straks naast begraven of cremeren ook kunt kiezen voor resomeren. Dat is een techniek waarbij stoffelijke resten van de overledene onder druk met behulp van kaliumhydroxide worden opgelost in heet water. In delen van de Verenigde Staten en Canada kan dit al. In Nederland komt die optie er wellicht ook. Lees hier meer over in het artikel 'Alles wat je moet weten over resomeren'.

Veraarden in opkomst

Sinds 2019 is in de Amerikaanse staat Washington ‘natural organic reduction’ toegestaan: het composteren van lichamen tot vruchtbare aarde, een natuurlijker alternatief voor begraven en cremeren. Inmiddels is veraarden (ook wel humusatie genoemd) legaal in dertien Amerikaanse staten en sinds 2022 ook in Duitsland, waar in Sleeswijk-Holstein de eerste locaties van Meine Erde zijn geopend. Ook hier in Nederland groeit de belangstelling. De Wet op de Lijkbezorging wordt momenteel herzien. Waar de Gezondheidsraad in 2020 nog onvoldoende informatie had, ligt er nu meer kennis dankzij ervaringen uit Duitsland en Amerika. Houd de website www.veraarden.nl in de gaten voor het laatste nieuws rondom veraarden.

Bronnen: Market Response, Veraarden.nl