We zaten aan tafel voor de voorbereiding van de afscheidsviering. Dochter, twee zonen en ik. Vader is onverwachts gestorven. Wel op rijpere leeftijd, maar hij bleef tot op het laatst zelfredzaam en gezond. Na het overlijden van moeder had hij kranig de draad van zijn leven terug opgenomen. Hij leefde eenvoudig, vertoefde het liefst in zijn werkplaats en genoot van zijn kinderen en kleinkinderen. Met opa naar de Efteling, opa die fietsen herstelde of opa die slagroom op zijn gezicht spoot – een kerstman om van te smullen. Ondanks de klop van zijn plotse overlijden, passeerden de verhalen over opa en de kleinkinderen al vlug de revue.
Laat je kinderen niet thuis
‘Wat hebben we in gedachten voor de kleinkinderen tijdens de afscheidsviering?’ vroeg ik het drietal. De dochter keek wat bedenkelijk. ‘Ik denk dat het beter is dat ik mijn dochtertje thuis laat. Ze is bijna drie en kan soms koppig zijn. Dat leidt alleen maar af.’ Deze zin, in welke vorm dan ook, hoor ik vaak als ik met een familie praat. Kinderen zouden de ceremonie storen, omdat ze niet kunnen stilzitten, lawaaierig zijn of we willen hen sparen voor het verdriet ... Maar neen. Mijn raad uit de grond van mijn hart: laat je kinderen niet thuis, hoe jong ze ook zijn. Breng ze mee. Ook zij moeten vaarwel kunnen zeggen aan opa of oma, vader of moeder. En ja, misschien begrijpen ze niet elk woord, maar ze voelen wat er gebeurt. Ze worden meegevoerd in de stroom van de viering; een 'beweging' die helpt om het lichaam van een dierbare los te laten en de verbinding met hem of haar te ervaren voor de toekomst.
Laat je kinderen niet thuis, maar neem ze mee. Laat ze op hun manier afscheid nemen. Dat kan in de week voorafgaand aan de uitvaart, tijdens de uitvaartdienst zelf en achteraf als moment om te herdenken. Als ik een dienst leid waar kinderen bij zijn, voel ik steeds dat ze alles op hun eigen manier beleven. Ook zij hebben het nodig om afscheid te nemen. Dus ook het koppige meisje van drie is meer dan welkom bij het afscheid van haar opa, verzekerde ik de moeder.
Afscheid nemen samen met kinderen: tips en aanbevelingen
Ik deel graag op RememberMe.be mijn bescheiden verzameling aan tips en adviezen om samen met jonge kinderen afscheid te nemen.
Tips om met kinderen een uitvaart voor te bereiden
- Klare wijn schenken is de boodschap: wind er geen doekjes om, maar gebruik duidelijke woorden zoals 'overleden' of 'doodskist'. Bedenk vooraf hoe je 't gaat vertellen.
- Laat kinderen hun gevoelens 'knutselen': een tekening maken, grootvaders lievelingscake bakken of zelfs de kist pimpen. Actie helpt hen om het verlies te verwerken.
- Tieners? Praat met hen. Misschien maakt je kleinzoon wel een ijzersterke PowerPoint vol herinneringen!
De dag zelf? Betrek iedereen bij de uitvaart.
- Vraag 'n familielid als 'kinderfluisteraar': iemand die uitlegt, geruststelt en even meegaat als er een plaspauze nodig is.
- Zet een creatief hoekje op in de aula. Laat ze een aandenken voor opa knutselen.
- Neem hun favoriete knuffel of speelgoed mee – altijd een troost.
- Laat ze meedoen: samen kaarsjes aansteken, een verhaaltje vertellen of zelfs een zoete-zoektocht organiseren. Er zijn heel veel mogelijkheden om ook de kleintjes bij de uitvaart te betrekken.
- Na de dienst? Even stoom afblazen! Rennen, spelen, roepen? Allemaal oké. Het hoort erbij en laat het gebeuren.
Samen herinneren = samen genieten
Tijdens de uitvaart worden de zaadjes voor de eerste fijne, warme herinneringen geplant.
Leuke momenten worden gedeeld, maar ook na de uitvaart is het belangrijk om blijvende, warme herinneringen te bewaren. Enkele tips:
- Creëer een 'opa-doos' vol leuke herinneringen over en voor opa.
- Een opa-hoekje in huis? Een heel goed idee.
- Duik in boeken over het thema, de dood. Er bestaan er heel veel aangepast aan elke leeftijd.
- Een opa-schriftje? Een plek waarin ze alles kunnen neerpennen of -tekenen rond de uitvaart of herinneringen aan opa.
- Kook samen opa's favoriete potje. Eten wat je altijd bij opa at, geeft instant een warm gevoel.
Gouden regel: wees openhartig
Aanvoelen wat een kind nodig heeft, of het nu nabijheid of afstand is, is cruciaal. Het is oké dat een kind ziet dat je verdriet hebt. Verdriet en vreugde kunnen hand in hand gaan bij het ophalen van herinneringen. En soms vergeten kinderen het even, en dat is ook oké.
Reacties (1)