8 vragen die een kind stelt bij overlijden

Wat vertel je een kind als een dierbare is overleden? Dat kan lastig zijn, want sterven en rouw zijn geen onderwerpen die op jonge leeftijd vanzelfsprekend zijn. Zij kunnen dan ook vragen hebben over het overlijden, de uitvaart en wat daarna komt. Daarom hebben wij een lijst gemaakt met acht veelvoorkomende vragen die een kind stelt bij overlijden.

8 x Vragen die een kind stelt bij overlijden

1. Slaapt de persoon nu voor altijd?

Deze vraag moet je met voorzichtigheid behandelen. Ondanks dat het antwoord ja is, kan het kind bang worden om te gaan slapen uit angst dat hij of zij ook nooit meer wakker wordt. Maak vooral duidelijk dat diegene niet meer wakker wordt, omdat deze overleden is vanwege een bepaalde oorzaak. Eventueel kun je benadrukken dat meerdere functies hierdoor niet meer werken, zodat je het niet afbakent tot slapen.

2. Wordt de persoon nu een ster in de hemel?

Deze vraag zul je krijgen als je vertelt dat wanneer er iemand overlijdt, deze naar de hemel gaat. Als je kind dit een geruststellende gedachte vindt, kun je hier bevestigend op antwoorden. Wellicht geeft het meer fijne gespreksstof gedurende de rouwperiode.

3. Waaraan is de persoon doodgegaan?

Bij deze vraag moet je een beetje oppassen. Kinderen kunnen nog niet altijd een scheiding maken tussen realiteit en verbeelding. Hierdoor kan je kind dus ook denken dat het door hem of haar komt, omdat ze bijvoorbeeld niet braaf waren. Ontkracht dit idee en probeer passende woorden te vinden om uitleg te geven. Dit geldt in het bijzonder voor zelfdoding. Stel dit niet uit, want je wilt niet dat je kind dit van iemand anders moet horen. Zeg bijvoorbeeld: ‘Hij/zij zag het leven niet meer zitten en heeft nog vaak geprobeerd om het leuker te maken, maar dat lukte helaas niet meer’.

4. Zijn opa en oma nu weer samen?

Dit is een vraag waarbij je de gedachten van je kind kunt prikkelen. Zo kun je hier ja op antwoorden en vertellen hoe opa en oma dit zelf zagen, maar je kunt ook vragen wat het idee van je kind hierover is. Zo creëer je wellicht een interessant gesprek over wat er na de dood kan gebeuren en volgen er meer vragen die een kind stelt bij overlijden.

5. Wordt de persoon niet opgegeten door wormen?

Dit is een typische kindervraag. Hierop kun je antwoorden: ‘Nee, want hij/zij zit dieper dan de wormen’. Een andere vraag die bij deze past is: ‘Heeft hij of zij het niet koud onder de grond?’. Dit toont aan dat overlijden nog wat te complex is voor je kind. Probeer stapsgewijs het proces uit te leggen bij overlijden. Benoem aspecten als het feit dat de persoon niks meer voelt en zich niet meer bewust is van wat er gebeurt.

6. Mag ik mee naar de uitvaart?

Als ze er zelf graag bij willen zijn, kun je ze onderdeel maken van de plechtigheid. Denk aan het voorlezen van een sprookje of het aansteken van een kaarsje. Daarbij kunnen ze ook even kort iets zeggen over de overledene, bijvoorbeeld dat ze hem of haar gaan missen. Zolang jij als ouder de ruimte hebt om alles te volgen en ze geen hinder vormen voor de naasten, kun je ze prima meenemen. Hebben ze een beperkte concentratie? Dan kun je ze eventueel ook een gedeelte van de plechtigheid laten bijwonen.

7. Hoe ziet de persoon er nu uit?

Als je kind nieuwsgierig is en graag nog een laatste afscheidsmoment wil hebben bij de kist, kun je het beste eerst uitleg geven over hoe de persoon er nu uitziet. Respecteer daarbij de keuze die je kind maakt om te gaan kijken of niet. Je hoeft je ook niet altijd  zorgen te maken dat het kind schrikt en nachtmerries krijgt. Door hun fantasie is het beeld vaak erger dan de werkelijkheid. De herinnering zullen ze snel vergeten, maar hierdoor beseffen ze wel dat de persoon echt is heengegaan. Misschien dat je zoon of dochter de overledene nog voor een laatste keer een kus op de wang wil geven of wil aanraken. Gun in zo’n geval het kind ook dit moment.

8. Wat blijft er van de persoon over?

Bij begraven is dit moeilijk te zeggen, maar bij cremeren is er maar één antwoord mogelijk. Zo kun je uitleggen dat er enkel as overblijft en dat je kind hier wat van kan bewaren als hij of zij dat wil. Het proces van cremeren is wel ingewikkeld. Mocht je kind hiernaar vragen, kun je het beste zeggen dat de overledene in een grote oven met vuur gaat, maar hier niks meer van voelt. Het lichaam functioneert slechts als jas en die heeft de gestorvene in dit geval niet meer nodig. Zo beantwoord je eigenlijk de meeste vragen die een kind stelt bij overlijden.

Als je kind in de rouw is, is het fijn als je als ouder weet wat je moet doen. Lees hiervoor ons artikel met tips voor een rouwend kind of schakel een rouwcoach als Het Nieuwe Rouwen in voor advies.