Als je te weten komt dat je terminaal ziek bent en je laatste levensfase ingaat, kan dat een emotionele rollercoaster zijn. Het is niet gemakkelijk om te aanvaarden dat je niet meer zult genezen. Je hebt misschien veel vragen, zoals: “Wat staat me nu te wachten?”, “Wat kan ik nog verwachten?”, “Wat wil ik nog wel en wat juist niet?” en “Hoe vertel ik dit aan mijn naasten?” In dit artikel geven we je enkele tips om met deze kwesties om te gaan in de laatste levensfase.
Hoe vertel je je naasten dat je terminaal ziek bent?
Niemand voert graag een slechtnieuwsgesprek. Zeker nu kan het moeilijk zijn om de moed en de kracht te vinden om je naasten het schokkende nieuws te vertellen. Maar er komt een moment dat je je naasten moet laten weten dat je niet meer zult genezen. Hoeveel tijd je daarvoor nodig hebt, bepaal je zelf. Vertel het wanneer jij er klaar voor bent en op een manier die voor jou goed voelt. Wij geven je enkele tips die je daarbij kunnen helpen.
Extra tips om je naasten te vertellen dat je terminaal ziek bent
- Het gesprek kan bij jou en bij je dierbaren veel emoties en onbegrip losmaken. Als je het niet persoonlijk wilt vertellen, omdat je dat te confronterend vindt, kun je ook kiezen voor een brief of een mail om te laten weten dat je terminaal ziek bent. Zo geef je je naasten de ruimte om het rustig te verwerken en hoeven ze niet meteen te reageren. Veel mensen weten namelijk niet hoe ze moeten reageren op droevig nieuws.
- Het lijkt ondoenbaar om aan kinderen te vertellen dat je ziek bent en zult sterven. Toch is het beter om ook eerlijk te zijn tegenover kinderen. Zo geef je hen onder andere de kans om vragen te stellen, erover na te denken en geleidelijk afscheid te nemen. Vertel het op een manier die het kind begrijpt, en neem daar vooral de tijd voor. Doe geen valse beloftes, maar leg juist de nadruk op de positieve en mooie dingen die jullie samen nog zullen doen de komende maanden of jaren.
- Het kan helpen om over je ziekte en de gevolgen te praten, zodat je naasten weten wat ze kunnen verwachten. Besef dat er veel verandert in je leven als je terminaal ziek bent. Zo zul je bijvoorbeeld minder energie hebben voor bepaalde dingen die je normaal zonder veel moeite deed. Deel informatie met je naasten die hen kan helpen om zo goed mogelijk om te gaan met de ziekte en de nieuwe situatie.
- Praten over jouw wensen voor je laatste levensfase geeft jou en je naasten een stukje gemoedsrust. Laat weten wat je wel en niet wilt, zodat ze weten hoe ze jou het beste kunnen helpen en steunen. Zeg ook gerust wat je prettig of minder prettig vindt. Je naasten weten niet altijd waar jij behoefte aan hebt.”
Palliatieve zorg
Als je ongeneeslijk ziek bent, verdien je de best mogelijke zorg in je laatste levensfase. Palliatieve zorg richt zich niet op genezing, maar op het verlichten van je klachten en het verbeteren van je levenskwaliteit. Ook je nabestaanden krijgen ondersteuning. Wil je meer weten over palliatieve zorg? Lees dan het artikel Wat is palliatieve zorg?’
Ongeneeslijk ziek: punten die je kunt bespreken met de arts
Praten over je levenseinde is moeilijk, maar misschien heb je daar juist veel behoefte aan. Je wilt duidelijke antwoorden op je vragen over je laatste levensfase. Praat daarom met je arts. Vertel hem of haar wat je wensen en verwachtingen zijn, zodat je zelf kunt bepalen hoe je je laatste momenten wilt beleven. En zodat je de zorg krijgt die bij je past. Deze lijst kan je helpen om een goed gesprek met je arts te voeren:
-
Wat vindt de arts van jouw situatie? Hoe ziet hij of zij de toekomst?
-
Waar lig je het meest wakker van?
-
Welke behandelingen (bijvoorbeeld voor pijn of levensverlenging) zijn nog mogelijk, en welke niet?
-
Waar wil je sterven: thuis of in een hospice? Hoe kun je je daar samen met je nabestaanden op voorbereiden?
Punten die je kunt bespreken met de arts: extra tips
-
Bedenk van tevoren wat je wilt vragen en schrijf het op.
-
Neem altijd iemand mee die je vertrouwt. Er komt soms veel informatie op je af en soms mis je belangrijke dingen door de spanning.
-
Of neem het gesprek op met je mobiel, als de arts dat goed vindt. Dan kun je het later nog eens beluisteren, want misschien dringt niet alles meteen tot je door.
-
Vraag om uitleg als je iets niet begrijpt.
-
Herhaal af en toe wat je hoort en maak aantekeningen als je dat wilt. Dan kun je er later op terugkomen.
Stervensbegeleiding
Je kunt ook een stervensbegeleider inschakelen voor al je vragen en emoties. Een stervensbegeleider is er voor jou en voor de mensen om je heen, die ook met vragen en verdriet zitten. Een stervensbegeleider helpt je om je wensen voor je laatste levensfase duidelijk te maken, zodat je grip houdt op je situatie.
Praat over je gevoelens
Het kan opluchten om met anderen over je gevoelens te praten. Je hebt net gelezen dat je met je omgeving, je arts of een stervensbegeleider kunt praten over hoe je je voelt en wat je wilt in je laatste levensfase. Een psycholoog kan je ook helpen als je niet goed weet wat je met je leven en je emoties aan moet. Of zoek contact met andere mensen die ongeneeslijk ziek zijn. Zij weten wat je meemaakt.
Of schrijf erover…
Als je liever niet over je gevoelens praat, maar wel een uitlaatklep zoekt, kun je ook schrijven (of tekenen). Het maakt niet uit waarover, als je maar je hart kunt luchten op jouw eigen manier. Ga na wat je voelt en waarom. Schrijf het op voor jezelf of deel het als een online dagboek (blog) op het internet.
Bewust afscheid nemen
Je laatste levensfase kan emotioneel en verwarrend zijn voor jou en je omgeving. Maar het kan ook een waardevolle periode zijn waarin je anders naar het leven kijkt. Jij kiest zelf hoe je je laatste weken, maanden of jaren wilt invullen en hoe je wilt dat mensen je herinneren. Als je lang ziek bent, kun je al rouwen voordat je doodgaat. Dat geldt ook voor het afscheid nemen. Je kunt op je eigen manier afscheid nemen van de mensen die je liefhebt. Dingen die je nog wilt doen of zeggen, kunnen nú. Samen met je naasten kun je een mooie en zinvolle laatste levensfase creëren. Dat is waardevol voor nu, maar ook voor later…
Reacties
Er zijn nog geen reacties geplaatst bij dit artikel.